Qlobal Təkrar Emal Günü 2018-ci ildə təsis edilmişdir və əsas məqsədi dünyada resurslarımızın vəziyyəti haqqında ictimaiyəəti maarifləndirmək, rusursların qorunması və təkrar emalın əhəmiyyətini ön plana çəkməkdir.

Martın 18-də qeyd olunan Qlobal Təkrar Emal Günü hər kəsi tullantılara fərqli bucaqdan baxmağa təşviq edən təkrar emal təşəbbüsüdür. Bəzi materiallardan dəfələrlə təkrar istifadə etməyə imkan verən təkrar emalın bir neçə yolları var. Təkrar emal həm də ətraf mühit baxımından çox vacibdir. Belə ki, təkrar emal vasitəsilə enerjiyə və suya tələbat azalır, emissiyaların yaranmasının qarşısı alınmaqla havanın keyfiyyəti yaxşılaşır, həmçinin iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə töhfə verir.

Təkrar emal həmçinin yeni xammaldan istifadəni azaldır, istehsalçılara pula və mühüm resurslara qənaət etməyə kömək edir. Məişət səviyyəsində qəzet və jurnallar, plastik qutular, şüşə, plastik və alüminium içki qabları, konserv qutuları təkrar istifadə edilə bilən ən çox yayılmış gündəlik əşyalardan bəziləridir. Sənaye səviyyəsində tullantıları minimuma endirmək və təkrar emalı artırmaq üçün düzgün metodologiyalardan (məsələn, MEİ) istifadə etməklə müxtəlif növ tullantılara yenidən həyat vermək olar.

Müqəddimə

Məhsulun Ekoloji İzi (MEİ) ümumilikdə Həyat Dövrünün Qiymətləndirilməsi (HDQ) olan elmi əsaslı metodologiyadır. Metodologiya məhsulun bütün həyat dövrü ərzində ətraf mühitə təsirlərin kəmiyyətini müəyyən edir. Metodologiya məhsulla bağlı suya, havaya və ya torpağa atılan tullantıları, həmçinin resurslardan istifadə və onların tükənməsi, proses zamanı torpaqdan və sudan istifadənin təsiri və s. məsələləri ehtiva edir.

Buna baxmayaraq:

• MEİ tələbləri 'adi' HDQ-dən daha sərtdir, belə ki, buradakı təhlildə daha detallı metoddan istifadə edilir.
• MEİ metodu və bunun üçün lazımi məlumatlar eyni məhsul qruplarındakı oxşar məhsulların müqayisəsi üçün əlverişlidir.

Bundan əlavə, MEİ və Təşkilatın Ekoloji İzi (TEİ) metodları məlumatlarının toplanması və modelləşdirilməsi üçün təlimatı təmin edir (təkrar emal edilmiş materialları ayırma qaydaları və məlumatların keyfiyyət tələbləri daxil olmaqla). Bir sözlə, MEİ və HDQ məhsulun həyat dövrünün təsirini hesablamaq üçün istifadə edildiyinə baxmayaraq, MEİ tələbləri və prosedurları daha aydın şəkildə müəyyən edilmişdir və beləliklə, Avropada HDQ-lər üçün “qızıl standart” hesab edilə bilər.

Məsələn, MEİ məhsulun həyat dövrü sistemi üçün aydın sərhədləri müəyyən edir, HDQ sərhədləri isə mübahisələndirilə bilər. Eyni zamanda, MEİ HDQ-nin tələb etmədiyi, məhsul ömrünün sonunu qiymətləndirmək üçün ciddi təlimat təqdim edir. MEİ məhsullar arasında müqayisəlilik üçün standartlaşdırılıb, halbuki HDQ-nin əhatə dairəsi qiymətləndirmənin kim tərəfindən aparılmasından asılı olaraq fərqlənə bilər. Bu çox mühüm fərqdir, çünki müqayisəlilik yalnız nəticələr eyni qaydalara əsaslandıqda mümkündür. Məhz bu səbəbdən də Məhsulun Ekoloji İzi Kateqoriya Qaydaları (MEİKQ) mövcuddur. MEİKQ ayrı-ayrı məhsul qrupları üçün “Kateqoriya Qaydaları”dır və müxtəlif növ məhsullar üçün MEİ-nin aparılmasına dair təlimatdır. Bu kateqoriya qaydaları hər bir məhsulun təsirinin eyni standartlarla hesablanmasını və istehlakçıların eyni kateqoriyada olan malları dəqiq müqayisə edə bilməsini təmin edir. Bununla da, MEİ-ni sənayelər üzrə müqayisə edilə bilən ətraf mühitə təsir hesabatlarına nail olmaq üçün ideal edir.

Məhsul Ekoloji İzinin tətbiqinin mərhələləri (Eİ)

Eİ metodunun mərhələləri

1 – Eİ-nin Məqsəd və Əhatə Dairəsinin Tərifi

2 – Eİ İnventarlaşma Təhlili

3 – Eİ Təsir Qiymətləndirməsi

4 – Şərh və Hesabat

5 – Yoxlama və Təsdiq