Məhsul xammaldan son məhsula necə çevrilir? Hansı proseslərdən istifadə olunur? Bəs həmin proseslər tullantı yaratmamaq və ətraf mühiti çirkləndirməmək üçün qabaqlayıcı strategiyalar vasitəsilə təkmilləşdirilə bilərmi?

2022-ci ildə UNIDO Avropa İttifaqı tərəfindən maliyyələşdirilən regional proqram olan “Aİ Ətraf Mühit Naminə” təşəbbüsü çərçivəsində Aİ-nin Şərq Tərəfdaşlığı (ŞT) ölkələrinin seçilmiş istehsal müəssisələrində “Sənayenin Yaşıllaşdırılması” kampaniyasına başlamışdır. Burada məqsəd yerli istehsalçılara səmərəlilik boşluqlarını müəyyən etmək, resurs səmərəliliyi tədbirlərini tətbiqi potensialını müzakirə etmək və RSDTİ fəaliyyət planlarını hazırlamaq üçün Resurs Səmərəliliyi və Daha Təmiz İstehsal (RSDTİ) qiymətləndirmələrinə çıxış imkanı yaratmaqdır.

Ümumilikdə, RSDTİ texnoloji proseslərə, məhsullara və xidmətlərə profilaktik ekoloji strategiyaların davamlı tətbiqini nəzərdə tutur. O, həm fərdi müəssisələrdə, həm də onlar arasında sinerji yaratmaqla üç dayanıqlılıq kəmiyyətinə toxunur:

• resurslardan istifadənin yaxşılaşdırılması yolu ilə iqtisadi göstəricilərin yüksəldilməsi.
• resursları qorumaqla və təbii mühitə təsirləri minimuma endirməklə ətraf mühitin mühafizəsi
• iş yerləri yaratmaqla, habelə işçilərin və yerli icmaların rifahını qorumaqla sosial yüksəliş

Bu, öz istehsalını təkmilləşdirmək, daha dayanıqlı və rəqabətədavamlı olmaq istəyən hər bir istehsal müəssisəsi üçün əsas yanaşmadır. RSDTİ məhsulun dizaynından tutmuş montaj prosesinə, qablaşdırmaya və tullantıların utilizasiyasına qədər həyata keçirilə bilər. İstehsal müəssisələri istənilən ölkədə iqtisadiyyatın ayrılmaz hissəsidir və məşğulluq, material və texnologiya və əlbəttə ki, əmtəələrin əsas təminatçısıdır. Bu mənada keyfiyyəti azaltmadan planetimizin təbii ehtiyatlarını tükəndirmədən, eləcə də insanlara və ətraf mühitə mənfi təsir göstərmədən yüksək standartlı məhsullar yaratmaq baxımdan həyat qabiliyyətli dizayna və resurslardan optimal istifadəyə sərmayə qoymağın vacibliyini başa düşmək vacibdir.

Azərbaycanda RSDTİ metodologiyasının tətbiqi üçün istehsalla məşğul olan 10 kiçik və orta ölçülü müəssisə (KOB) Nümayiş Şirkəti kimi seçilmişdir. 2022-ci ildə təcrübəli RSDTİ ekspertləri və RSDTİ təlimçiləri resursların optimal istifadəsinə diqqət yetirməklə istehsal müəssisələrinə strukturlaşdırılmış səfərlər və ölçmələr həyata keçirmişlər. Aparılan təhlil nəticəsində onlar müəssisələrə məhsuldarlığı artırmaq və resurs sərfiyyatını, habelə tullantı və emissiyalardan yaranan çirklənməni azaltmaq üçün nəzərdə tutulmuş tədbirləri həyata keçirməyə kömək etmək məqsədilə uyğunlaşdırılmış qiymətləndirmə hesabatlarını RSDTİ fəaliyyət planları ilə birləşdirdilər. Şirkətlər icra nəticələrini qeydə aldıqdan və nailiyyətlərini sənədləşdirdikdən sonra onlar RSDTİ biznes nümunələri (və ya uğur hekayələri) kimi təbliğ olunur.

Azərbaycanda nümayiş şirkətləri RSDTİ qiymətləndirməsindən keçir